Naast de QDX Portable Digitale transceiver heb ik nu een nieuwe QRP aanwinst, de 5 Watt (tr)uSDX 5-Band / Mulitmode QRP Transceiver van DL2MAN en PE1NNZ. Niet de kloon maar de originele. En wat een leuk ding is het! Super klein en dus perfect om mee te nemen in de rugzak. In dit geval heb ik er wel voor gekozen om de gebouwde versie te kopen. Zo weten we zeker dat het ding ook echt goed werkt haha. De (tr)uSDX heeft een ingebouwde microfoon en speaker.
Helaas bleek de interne microfoon defect te zijn. Hiervoor sturen ze een nieuw board op. Super service natuurlijk. De externe microfoon die ik heb gemaakt van een oude defecte Kenwood portofoon werkt wel heel goed.
En hieronder een filmpje. De audio via de interne speaker klinkt niet echt goed. Volgens de auteur zit deze speaker er enkel in als ‘nood’ speaker. Via de koptelefoon of actieve externe speaker klinkt het super. Ook de gevoeligheid is bijzonder goed.
Van oorsprong is dit een CW transceiver en daarvoor wil ik het uiteindelijk ook gaan gebruiken. Voor SSB is het een compromis. De oorspronkelijke CW transceiver is ‘soort van’ geschikt gemaakt voor SSB waardoor het geen super modulatie heeft. Ik heb er al wel een paar QSO’s mee kunnen maken, dus het werkt wel. Goed genoeg om eens lekker in het veld CQ te gaan roepen! De beschikbare banden van deze versie zijn: 20, 30, 40, 60 en 80 meter. Net als de QDX.
Batterij of Accu De (tr)uSDX kan gevoed worden met USB (in geval je gaat FT8-en), een 9 Volt batterij, 12 Volt accu of een 13,8 voeding. Het 9 Volt blokje zorgt voor lager zendvermogen en zal het op die batterij best even volhouden. Om toch ook wat langer actief te kunnen zijn met een Watt of 5 heb ik een 12 Volt LiFePO4 accu gekocht van 8Ah met een lader. Nu nog even wachten op iets mooier weer! De LiFePO4 accu geeft 13,5 Volt wanneer volgeladen.
Voor de QDX Digital QRP Transceiver heb ik al een vishengelantenne gemaakt en daarvoor heb ik een 4:1 LDG UnUn gekocht. Een BalUn of UnUn kopen is makkelijk en snel maar zelf maken is leuker. En laat ik nou in de rommelbak een paarse ringkern hebben gevonden. Geen idee welk type en welke eigenschappen deze toroid heeft maar het lijkt op een 4C65. Er is 1 manier om daar achter te komen (vast nog wel meer manieren) en dat is om er gelijk een UnUn mee te maken. Voor een EndFed antenne wilde ik een 9:1 UnUn hebben…. dus na een uurtje zoeken in Google de nodige informatie gevonden, onder andere op de website van John M0UKD.
Aangezien ik deze UnUn alleen voor QRP gebruik is het draad waarmee ik het ga wikkelen niet heel belangrijk. Voor hogere zendvermogens zou het hittebestendig moeten zijn. Eerst heb ik het met soepel draad geprobeerd maar dit bleef niet echt lekker zitten. Na een duik in de doos met kabels vond ik oude telefoonleiding (grijs met 2 draden, rood en blauw). Dit heeft een vaste kern, niet te dik en stug.
Gelukkig had ik in de schuur nog een aantal elektriciteitsverdeeldozen liggen waar de toroid mooi in paste. Naast de PL259 connector en een rode banaanstekkeraansluiting voor de draadantenne heb ik ook een zwarte aansluiting gemaakt voor een eventuele counterpoise. Een counterpoise is bij deze 9:1 UnUn niet nodig, mits de coaxkabel tussen de 9:1 UnUn en het mantelstroomfilter (1:1 UnUn) minimaal 10 meter lang is. Met deze UnUn heb ik dus twee mogelijkheden.
Na het inbouwen het ook maar gelijk getest met de nanoVNA. Het moment van de waarheid…. het moment van de waarheid of het ook echt een 4C65 toroid is. Tussen de uitgang en massa heb ik een schuifpotmeter gehangen die ik eerst op 450 Ohm had ingesteld. De weerstand van een goedwerkende draadantenne in deze vorm is 450 Ohm (de UnUn maakt er dan voor de transceiver weer 50 Ohm van: 450 / 9 = 50). Tijd voor de test:
SWR 20 meterSWR 40 meterSWR 80 meter
Op de bovenstaande foto’s is het wat lastig te zien maar de SWR en impedantie op 20, 40 en 80 meter is nagenoeg perfect. Dit moet dan ook wel met de 450 Ohmse weerstand aangesloten maar toch….. het is dus echt een 4C65 ringkern. Nu de ringkern nog in het bakje bevestigen en dan een keer in het veld gaan testen.
Voor de vakantie en de portable QRP activiteiten heb ik dus nu al best veel antenne mogelijkheden: 2 uitvoeringen met de Rybakov 806 antenna samen met de Kanga Transmatch QRP tuner en de 9:1 End Fed antenne die gebruikt kan worden met of zonder counterpoise. De EndFed kan bij de juiste draadlengte gebruikt worden zonder tuner…. als monobander. Wel moet ik dan altijd eerst de SWR controleren en afstellen met de nanoVNA. Niet vergeten mee te nemen dus.
Gisteren heb ik getest met de 2 definitieve opstellingen voor vakantie en QRP antenne en de QDX Digital QRP transceiver. De antenne die ik ga gebruiken is de Rybakov 806 Vertical, een vishengel antenne. Gewoon, omdat ik nog een hengel heb liggen.
De meeste informatie komt van de WB3GCK website. Ook dank aan Jean-Paul PA9X voor de info!
Wat is eigenlijk een Rybakov?
De Rybakov 806 Vertical is bedacht door Enrico IV3SBE uit Italië (nu 5Z4ES in Kenia). De naam Rybakov is Russisch voor “visser”. Vandaar de vishengel antenne.
De klassieke Rybakov-configuratie is een draad van 7,6 of 8 meter die door een 4:1 UNUN wordt gevoerd. De lengte is niet kritisch, zolang je maar resonantie vermijdt op de banden die van belang zijn. Omdat het een niet-resonante antenne is, moet je een antennetuner gebruiken om hem te laten werken. Ik gebruik hiervoor de Kanga Transmatch QRP tuner. Je moet ook radialen of een ander type aarde gebruiken.
De antenne kan van 80M tot 6M werken (het “806” gedeelte van de naam, neem ik aan). De banddekking hangt af van de gebruikte draadlengte en de mogelijkheden van je tuner. Met een draad van 7,6M kun je zonder problemen 40M en hoger bestrijken. Voor 80M bereik moet je een langere straler gebruiken al lukt het tunen op 80 meter wel met mijn Kanga Transmatch QRP tuner..
Mijn ervaringen met de Rybakov antenne
Als eerste heb ik tijdens het Veron Pinksterkamp de basis opgezet met 2x 7,6 meter draad en de RU-4:1 UnUn van LDG. 7,6 meter om de hengel gewikkeld als een helical straler en 7,6 meter over de grond als radiaal. Dit werkte goed en met de Kanga tuner was de antenne op alle beschikbare QDX banden te tunen: 20, 30, 40, 60 en 80 meter.
Gisteren heb ik een andere versie getest. Dezelfde 7,6 meter als helical straler om de hengel gewikkeld en 6 x 4,8 meter draad als radialen. Ook nu werkt het goed want ik ben zelfs in Alaska gehoord. De antenne is wederom op alle beschikbare QDX banden te tunen: 20, 30, 40, 60 en 80 meter met de hand tuner.
Echt kunnen testen wat het verschil is tussen beide antennes kon nu niet. Beide werken en gebruiken ieder een andere ‘ruimte’ om op te zetten. Gevoelsmatig zal de versie met 6 radialen een betere afstraling hebben en minder grondverliezen maar dat zal de praktijk uit moeten wijzen. Een mooi projectje tijdens de vakantie of een keer QRP portable actief zijn.
Omdat de 4 FET’s in de eindtrap snel het leven geven zijn een aantal voorbereidingen heel belangrijk. Zo moet de voedingsspanning naar maximaal 12 Volt (ik heb de QDX gebouwd voor 12 Volt en uit de voeding komt 13,8 Volt). Ook een volle 12 Volt accu geeft makkelijk 14 Volt bij volle lading. En om eventuele spanningspieken vanuit de antenne te blokken moeten twee zenerdiodes over de FET’s geplaatst worden zoals LA3ZA dit op zijn website beschrijft. Dit heb ik nu gedaan met 2 zenerdiodes van 47 Volt, 1,3 Watt. De FET’s kunnen een maximale spanning hebben van 60 Volt dus dit moet nu goed gaan.
En om de spanning 2x 0,6 Volt naar beneden te halen een brugcel geplaatst. Dit voorkomt dat de FET’s veel te heet worden. En ja, het uitgangsvermogen is wat minder nu maar met 4 of 5 Watt zal het allemaal niet veel uitmaken. Defecte FET’s geven helemaal geen zendvermogen…..
Ach…. en dat het werkt blijkt wel bij PSK reporter….. ik ben gehoord in Argentinië en China… met 4 Watt en een HyEndFed antenne….. Dus het werkt 🙂
De wereld van HF antennes is af en toe een beetje als zwarte magie… wat zou moeten werken werkt soms niet en wat nooit zou mogen werken kan geweldig werken!
En dan een BalUn of UnUN. Voor deze antenne is in ieder geval een UnUn nodig omdat de antenne asymmetrisch is. Ja, het is ‘leuk’ om een 4:1 UnUn te hebben maar ik verwacht dat de ¼ golf op de vishengel met een counterpoise van dezelfde lengte gewoon zal werken. Uiteraard met de MTM-ATU QRP Transmatch ATU.
Maar…. de kans is aanwezig dat een ¼ golf niet werkt op andere banden omdat het een ½ golf wordt op 20 (als het een ¼ golf is op 40m) en dan een volle golf op 10m, vaak kan een draadlengte die geen resonantielengte heeft op een band beter zijn voor multi-band gebruik. Dat gaan we checken.
Hieronder zijn enkele antenne (draad)lengtes om te proberen die goed zouden moeten werken op alle amateurbanden, natuurlijk zijn de langere lengtes beter op de lagere banden. Voor mij zijn de eerste 3 het meest interessant haha
29 feet – 8,8392 meter
35.5 feet – 10,8204 meter
41 feet – 12,4968 meter
58 feet – 17,6784 meter
71 feet – 21,6408 meter
84 feet – 25,6032 meter
107 feet – 32,6136 meter
119 feet – 36,2712 meter
148 feet – 45,1104 meter
203 feet – 61,8744 meter
347 feet – 105,7656 meter
407 feet – 124,0536 meter
423 feet – 128,9304 meter
Het zal voornamelijk proberen zijn…. vallen en opstaan…. we gaan het zien. Dank aan Paul Webb M0BMN van Kanga Products UK voor de informatie!
Nu ik een QDX TRX voor digitale modes heb moet er natuurlijk ook een antenne tuner komen. De QDX heeft zelf geen interne ATU en is erg gevoelig voor slechte SWR. Een automatische tuner ‘zoekt’ naar goede SWR en kan dus kortstondig een oneindig slechte SWR aanbieden aan de TRX. De QDX FETs in de eindtrap gaan hier vaak door kapot. Een oplossing is de MTM-ATU QRP Transmatch ATU van Kanga Products UK, deze heeft een Tune en Operational stand met SWR indicatie. In de Tune stand is de SWR voor de Transceiver maximaal 2:1 zodat je redelijk rustig en zonder angst kunt tunen. Het LEDje geeft aan wanneer de SWR goed of slecht is. Bij gedoofde LED is de SWR goed. Na een goede instelling zet je dan de MTM-ATU weer op stand “Oper”. Van deze tuner heb ik ook weer een kit laten komen.
Wat mij direct opviel was de manier van verpakken. Daar is veel aandacht aan besteed. Dat doen ze dus goed bij Kanga products UK. En dat maakt de kit erg overzichtelijk en makkelijk te bouwen. Ook de handleiding is wederom super duidelijk. Wel moet je even de online handleiding gebruiken omdat daar foto’s in kleur in staan. De meegeleverde geprinte versie is zwart/wit.
Als eerste de spoel / trafo gewikkeld. Het blijft een lastig klusje voor mij. Moeilijk is het niet maar ik ben niet zo geduldig. Verder is het gewoon de handleiding volgen. Ohja… wel goed lezen! (zie verderop)…
Oops foutje Helaas heb ik toch een fout gemaakt in het plaatsen van de front schakelaar. Gelukkig wist Paul mij hierop te wijzen. In de handleiding staat duidelijk dat je deze niet helemaal door de print moet vast solderen maar dat deze er meer ‘op’ moet staan, omdat deze anders niet ver genoeg door het frontje komt. Dus ’s avonds de soldeerbout maar weer aangestoken en de schakelaar wat hogerop geplaatst. Nu komt ie door het front en is dan ook vast te zetten. Veel beter.
Ook zat er een condensator in de verpakking die ik niet thuis kon brengen en deze stond niet op het schema. De condensator moet over de LED geplaatst worden omdat deze door te veel aanwezig HF uit zichzelf zou gaan branden. Met de C is dat opgelost. Dus ook gelijk gesoldeerd.
Het tunen met deze tuner gaat gemakkelijk en vooral snel. Wel vergeet ik steeds de schakelaar terug te zetten in de Oper stand maar dat kan gelukkig geen kwaad voor de QDX. Het meeste zendvermogen zal dan alleen wel opgestookt worden in de interne weerstanden. Het ontvangst is dan ook minder. Dus daarom het rode knophoesje er maar weer opgeplaatst zodat het meer opvalt en je de schakelaar in de juiste stand gaat zetten (hoop ik) haha….
Het volgende project wordt een 1/4 Labda antenne. Een kwartgolf om een hengel van 6 meter lang met een tegencapaciteit (counterpoise) over de grond. Volgen Paul Webb M0BMN van Kanga Products UK kan dat uitstekend met deze tuner, zonder BalUN of UnUn. Wel ga ik het mantelstroomfilter onderaan de antenne plaatsen.
Ohja…. over Paul en Kanga products UK gesproken. Het support is super. De MTM-ATU werkt bijzonder goed, kit is echt goed verpakt en de levering is snel. Dus zeker een aanrader voor wie een handzame QRP tuner wil hebben.
