Gisteren heb ik getest met de 2 definitieve opstellingen voor vakantie en QRP antenne en de QDX Digital QRP transceiver. De antenne die ik ga gebruiken is de Rybakov 806 Vertical, een vishengel antenne. Gewoon, omdat ik nog een hengel heb liggen.
De meeste informatie komt van de WB3GCK website. Ook dank aan Jean-Paul PA9X voor de info!
Wat is eigenlijk een Rybakov?
De Rybakov 806 Vertical is bedacht door Enrico IV3SBE uit Italië (nu 5Z4ES in Kenia). De naam Rybakov is Russisch voor “visser”. Vandaar de vishengel antenne.
De klassieke Rybakov-configuratie is een draad van 7,6 of 8 meter die door een 4:1 UNUN wordt gevoerd. De lengte is niet kritisch, zolang je maar resonantie vermijdt op de banden die van belang zijn. Omdat het een niet-resonante antenne is, moet je een antennetuner gebruiken om hem te laten werken. Ik gebruik hiervoor de Kanga Transmatch QRP tuner. Je moet ook radialen of een ander type aarde gebruiken.
De antenne kan van 80M tot 6M werken (het “806” gedeelte van de naam, neem ik aan). De banddekking hangt af van de gebruikte draadlengte en de mogelijkheden van je tuner. Met een draad van 7,6M kun je zonder problemen 40M en hoger bestrijken. Voor 80M bereik moet je een langere straler gebruiken al lukt het tunen op 80 meter wel met mijn Kanga Transmatch QRP tuner..
Mijn ervaringen met de Rybakov antenne
Als eerste heb ik tijdens het Veron Pinksterkamp de basis opgezet met 2x 7,6 meter draad en de RU-4:1 UnUn van LDG. 7,6 meter om de hengel gewikkeld als een helical straler en 7,6 meter over de grond als radiaal. Dit werkte goed en met de Kanga tuner was de antenne op alle beschikbare QDX banden te tunen: 20, 30, 40, 60 en 80 meter.
Gisteren heb ik een andere versie getest. Dezelfde 7,6 meter als helical straler om de hengel gewikkeld en 6 x 4,8 meter draad als radialen. Ook nu werkt het goed want ik ben zelfs in Alaska gehoord. De antenne is wederom op alle beschikbare QDX banden te tunen: 20, 30, 40, 60 en 80 meter met de hand tuner.
Echt kunnen testen wat het verschil is tussen beide antennes kon nu niet. Beide werken en gebruiken ieder een andere ‘ruimte’ om op te zetten. Gevoelsmatig zal de versie met 6 radialen een betere afstraling hebben en minder grondverliezen maar dat zal de praktijk uit moeten wijzen. Een mooi projectje tijdens de vakantie of een keer QRP portable actief zijn.
Omdat de 4 FET’s in de eindtrap snel het leven geven zijn een aantal voorbereidingen heel belangrijk. Zo moet de voedingsspanning naar maximaal 12 Volt (ik heb de QDX gebouwd voor 12 Volt en uit de voeding komt 13,8 Volt). Ook een volle 12 Volt accu geeft makkelijk 14 Volt bij volle lading. En om eventuele spanningspieken vanuit de antenne te blokken moeten twee zenerdiodes over de FET’s geplaatst worden zoals LA3ZA dit op zijn website beschrijft. Dit heb ik nu gedaan met 2 zenerdiodes van 47 Volt, 1,3 Watt. De FET’s kunnen een maximale spanning hebben van 60 Volt dus dit moet nu goed gaan.
En om de spanning 2x 0,6 Volt naar beneden te halen een brugcel geplaatst. Dit voorkomt dat de FET’s veel te heet worden. En ja, het uitgangsvermogen is wat minder nu maar met 4 of 5 Watt zal het allemaal niet veel uitmaken. Defecte FET’s geven helemaal geen zendvermogen…..
Ach…. en dat het werkt blijkt wel bij PSK reporter….. ik ben gehoord in Argentinië en China… met 4 Watt en een HyEndFed antenne….. Dus het werkt 🙂
De wereld van HF antennes is af en toe een beetje als zwarte magie… wat zou moeten werken werkt soms niet en wat nooit zou mogen werken kan geweldig werken!
En dan een BalUn of UnUN. Voor deze antenne is in ieder geval een UnUn nodig omdat de antenne asymmetrisch is. Ja, het is ‘leuk’ om een 4:1 UnUn te hebben maar ik verwacht dat de ¼ golf op de vishengel met een counterpoise van dezelfde lengte gewoon zal werken. Uiteraard met de MTM-ATU QRP Transmatch ATU.
Maar…. de kans is aanwezig dat een ¼ golf niet werkt op andere banden omdat het een ½ golf wordt op 20 (als het een ¼ golf is op 40m) en dan een volle golf op 10m, vaak kan een draadlengte die geen resonantielengte heeft op een band beter zijn voor multi-band gebruik. Dat gaan we checken.
Hieronder zijn enkele antenne (draad)lengtes om te proberen die goed zouden moeten werken op alle amateurbanden, natuurlijk zijn de langere lengtes beter op de lagere banden. Voor mij zijn de eerste 3 het meest interessant haha
29 feet – 8,8392 meter
35.5 feet – 10,8204 meter
41 feet – 12,4968 meter
58 feet – 17,6784 meter
71 feet – 21,6408 meter
84 feet – 25,6032 meter
107 feet – 32,6136 meter
119 feet – 36,2712 meter
148 feet – 45,1104 meter
203 feet – 61,8744 meter
347 feet – 105,7656 meter
407 feet – 124,0536 meter
423 feet – 128,9304 meter
Het zal voornamelijk proberen zijn…. vallen en opstaan…. we gaan het zien. Dank aan Paul Webb M0BMN van Kanga Products UK voor de informatie!
Nu ik een QDX TRX voor digitale modes heb moet er natuurlijk ook een antenne tuner komen. De QDX heeft zelf geen interne ATU en is erg gevoelig voor slechte SWR. Een automatische tuner ‘zoekt’ naar goede SWR en kan dus kortstondig een oneindig slechte SWR aanbieden aan de TRX. De QDX FETs in de eindtrap gaan hier vaak door kapot. Een oplossing is de MTM-ATU QRP Transmatch ATU van Kanga Products UK, deze heeft een Tune en Operational stand met SWR indicatie. In de Tune stand is de SWR voor de Transceiver maximaal 2:1 zodat je redelijk rustig en zonder angst kunt tunen. Het LEDje geeft aan wanneer de SWR goed of slecht is. Bij gedoofde LED is de SWR goed. Na een goede instelling zet je dan de MTM-ATU weer op stand “Oper”. Van deze tuner heb ik ook weer een kit laten komen.
Wat mij direct opviel was de manier van verpakken. Daar is veel aandacht aan besteed. Dat doen ze dus goed bij Kanga products UK. En dat maakt de kit erg overzichtelijk en makkelijk te bouwen. Ook de handleiding is wederom super duidelijk. Wel moet je even de online handleiding gebruiken omdat daar foto’s in kleur in staan. De meegeleverde geprinte versie is zwart/wit.
Als eerste de spoel / trafo gewikkeld. Het blijft een lastig klusje voor mij. Moeilijk is het niet maar ik ben niet zo geduldig. Verder is het gewoon de handleiding volgen. Ohja… wel goed lezen! (zie verderop)…
Oops foutje Helaas heb ik toch een fout gemaakt in het plaatsen van de front schakelaar. Gelukkig wist Paul mij hierop te wijzen. In de handleiding staat duidelijk dat je deze niet helemaal door de print moet vast solderen maar dat deze er meer ‘op’ moet staan, omdat deze anders niet ver genoeg door het frontje komt. Dus ’s avonds de soldeerbout maar weer aangestoken en de schakelaar wat hogerop geplaatst. Nu komt ie door het front en is dan ook vast te zetten. Veel beter.
Ook zat er een condensator in de verpakking die ik niet thuis kon brengen en deze stond niet op het schema. De condensator moet over de LED geplaatst worden omdat deze door te veel aanwezig HF uit zichzelf zou gaan branden. Met de C is dat opgelost. Dus ook gelijk gesoldeerd.
Het tunen met deze tuner gaat gemakkelijk en vooral snel. Wel vergeet ik steeds de schakelaar terug te zetten in de Oper stand maar dat kan gelukkig geen kwaad voor de QDX. Het meeste zendvermogen zal dan alleen wel opgestookt worden in de interne weerstanden. Het ontvangst is dan ook minder. Dus daarom het rode knophoesje er maar weer opgeplaatst zodat het meer opvalt en je de schakelaar in de juiste stand gaat zetten (hoop ik) haha….
Het volgende project wordt een 1/4 Labda antenne. Een kwartgolf om een hengel van 6 meter lang met een tegencapaciteit (counterpoise) over de grond. Volgen Paul Webb M0BMN van Kanga Products UK kan dat uitstekend met deze tuner, zonder BalUN of UnUn. Wel ga ik het mantelstroomfilter onderaan de antenne plaatsen.
Ohja…. over Paul en Kanga products UK gesproken. Het support is super. De MTM-ATU werkt bijzonder goed, kit is echt goed verpakt en de levering is snel. Dus zeker een aanrader voor wie een handzame QRP tuner wil hebben.
Gisteravond de connectoren op de print geplaatst. En toen kwam het meest spannende moment; dummyload eraan en spanning erop. De QDX startte op en…… geen rook gelukkig. Daarna de laptop aangesloten met wsjt-x en het vermogen gemeten door op de Tune knop te klikken. Op alle banden was er zo’n 5 Watt zendvermogen, behalve op 80 meter. Helaas bleek 1 kant van de 80 meter spoel geen contact te maken dus dit even hersteld. En daarna… netjes op alle banden vermogen. Voordat wsjt-x werkte moesten er nog wel QDX specifieke instellingen gedaan worden.
Na de positieve testen de HyEndFed antenne er aan gekoppeld. Direct waren er FT8 signalen zichtbaar in het scherm van wsjt-x. Dat ziet er dus goed. Uit. Final test… een QSO maken… en dat lukte direct. Zonder enige moeite een eerste QSO met CT2FPY over een afstand van 1777 KM… en dat met 5 Watt! Daarna nog een tweede QSO en toen het F4IIX.
Dus het werkt super. Op PSK reporter is goed te zien hoe het nu werkt, bij redelijk slechte condities. En toch 1 uitschieter:
Rx at Tue, 25 Apr 2023 18:15:30 GMT From PE2V by J68HZ in St. Lucia Loc FK93LU Frequency: 14.074.655 MHz (20m), FT8, -15dB Distance: 7289 km bearing 260° Using: Red Pitaya FT8 TRX 1.0 Antenna: Dipole
De QDX met 5 Watt en HyEndFed draadantenne met een redelijk slechte SWR van bijna 2:1 op de 20 meter FT8 frequentie … in de QDX zit geen antennetuner dus daar moest ik het even mee doen. op 80 meter is de SWR op de FT8 frequentie 3:1 en op 40 meter 2,5:1 dus zonder tuner ga ik dit nu niet gebruiken met de QDX die op een iets te hoge spanning draait. De HyEndFed heeft wel een goede SWR middenin alle banden maar is behoorlijk smalbandig.
Het enige dat nog moet gebeuren is een groter koelprofiel aanbrengen boven de 4 FETs maar dat doe ik later**. Ook moet de voedingsspanning van 13,8Volt terug gebracht worden naar 12Volt. Dit ga ik doen met een step-down module***. Dus QDX print in het kastje en dichtgeschroefd.
** Dit blijkt een onnodige en zinloze oplossing, dus laat ik weg.
*** Omdat de step-down module er niet is ga ik het met een brugcel oplossen, naast de spanningsval van 2 diodes heb ik dan ook gelijk een + / – aansluitbeveiliging.
En nu is het wachten op de MTM-ATU QRP Transmach ATU kit van Kanga products UK, een super antenne tuner met SWR indicatie. En uiteraard moet ik nog een antenne knutselen. Daarvoor heb ik al een hengel van 6 meter, stukken luidsprekerdraad hebben ze vast wel bij de Action…..
De eerste onderdelen zitten erop. Het koste even wat tijd om de condensatoren uit te zoeken maar de documentatie is gelukkig super duidelijk….:
Nu is het tijd voor de spoelen / ringkernen. Ik schrok wel hoe klein alles is maar met het tempo van 1 ringkern per dag moet het vast lukken. Misschien gaat het sneller. We gaan het meemaken.
Update 1: op de laatste foto is te zien dat de eerste trafo’s en/of ringkernen er op zitten. Nog 5 te gaan…..
Update 2: De trafo’s en ringkernen zijn allemaal klaar en geplaatst. Zie foto hieronder. Vanavond of morgen de connectoren en dan kunnen we gaan testen. De sluitring waarmee de FET’s van de eindtrap ‘soort van’ gekoeld worden wil ik nog gaan vervangen door een klein koellichaam. Deze ligt al klaar maar doe ik pas als de TRX werkt.
